KÜÇÜK İŞLETMELER ZORDA

Türkiye ekonomisinde önemli bir paya sahip olan KOBİ’ler, üretim, istihdam ve ihracatta büyük bir rol oynuyor. Ancak, uygulanan sıkı para politikaları nedeniyle krediye erişimde yaşanan zorluklar özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeleri zora sokuyor. BDDK verileri, son bir yılda KOBİ kredilerinde takipteki alacak miktarının yüzde 402 oranında arttığını, buna karşılık kredi hacminin sadece yüzde 30,7 büyüdüğünü gösteriyor. Ticari kredilere kıyasla, KOBİ kredilerinde riskli alacak oranları çok daha hızlı artıyor.

YABANCI PARA KREDİLERİNE ERİŞİM SINIRLI

Kredi büyümesi sektörel ayrımlarla belirlenirken, imalatçı ve ihracatçı KOBİ’ler bazı kısıtlamalardan muaf tutuluyor. Ancak, bu vasıfları taşımayan KOBİ’ler kredi büyüme sınırları içerisinde kalmak zorunda. Türk Lirası (TL) cinsinden ticari kredilerde büyüme sınırı yüzde 2 ile sınırlı. Bunun yanı sıra, yüksek faiz oranları ve yabancı para kredilerine erişim zorlukları, küçük ve orta ölçekli işletmelerin finansmana ulaşmasını zorlaştırıyor. TL cinsi ticari kredi faizleri yüzde 60 seviyesine yaklaşırken, yabancı para kredisi kullanımı KOBİ’ler için neredeyse imkansız hale geldi. Bu da büyük işletmelere kıyasla küçük işletmelerin finansal dar boğaza daha hızlı girmesine neden oluyor.

TAKİPTEKİ ALACAKLAR HIZLA BÜYÜYOR

BDDK verilerine göre, 27 Eylül ile biten haftada KOBİ kredilerinin toplam bakiyesi 3 trilyon 873 milyar liraya ulaştı. Aynı dönemde KOBİ kredilerindeki takipteki alacaklar 72 milyar 630 milyon liraya yükseldi. Bu miktar, geçen yıl aynı dönemdeki seviyeye göre yüzde 40,2 oranında bir artış anlamına geliyor. Takipteki alacak oranı, KOBİ kredilerinde yüzde 1,87'ye yükselirken, ticari kredilerde bu oran yüzde 1,49 seviyesinde sabit kaldı. 

KÜÇÜK İŞLETMELERDE DURUM DAHA KRİTİK

BDDK’nın aylık verilerine göre, KOBİ'ler arasında en yüksek takipteki alacak oranı küçük işletmelerde gözleniyor. Ağustos 2023 sonu itibariyle mikro işletmelerde takipteki alacak oranı yüzde 1,89, küçük işletmelerde ise yüzde 1,92 seviyesine çıktı. Orta ölçekli işletmelerde bu oran yüzde 1,59 seviyesinde kaldı. 

SON ÇEYREKTE TALEP YAVAŞLAMASI DEVAM EDECEK

Bankacılık sektöründe kredi talebinin üçüncü çeyrekte zayıflayarak devam ettiği, bu yavaşlamanın yılın son çeyreğinde de süreceği öngörülüyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) kredi eğilim anketine göre, yabancı para krediler dışında kalan tüm kredi türlerinde talep azalışı gözleniyor. Bankacılık sektörü kaynakları ise küçük işletmelerin özkaynak gücünün zayıf olduğunu ve finansmana erişim sıkıntısının onları çok daha ciddi etkilediğini ifade ediyor.