200 TL’LİK KUPÜR PAYI YÜZDE 80’İ AŞTI

Yüksek enflasyon ve azalan alım gücü, piyasada nakit kullanımını artırırken, 200 TL’lik banknotlar diğer kupürlerin yerini hızla aldı. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, 2010 Ocak ayında toplam banknotların sadece %16’sını oluşturan 200 TL’lik kupürler, Ekim 2024 itibarıyla %80,4’e ulaştı. Aynı dönemde, 100 TL ve daha küçük banknotların toplam payı ise neredeyse tamamen yok oldu.

Bankacılık sektöründen alınan bilgilere göre ATM’lerdeki nakit yükleme sıklığı da son bir yılda arttı. Eskiden günde iki kez doldurulan ATM’ler, artık günde üç kez dolduruluyor. Maaş dönemlerinde ve bayram öncesinde bu sayı beş defaya kadar çıkıyor.

KÜÇÜK KUPÜRLER PİYASADAN SİLİNİYOR

TCMB’nin verilerine göre, 2010 yılında tedavüldeki banknotların %41,62’si 100 TL, %28,52’si ise 50 TL’lik banknotlardan oluşuyordu. 15 yıl içinde küçük kupürlerin oranında ciddi düşüşler yaşandı. Örneğin, 50 TL’nin toplam içindeki payı %90,7 oranında azalarak %2,65’e geriledi. Aynı şekilde, 10 TL ve 5 TL’lik banknotların payı da sırasıyla %0,83 ve %0,36’ya kadar düştü.

Banka kaynakları, ATM’lerde 50 TL’lik banknotların dahi yer sıkıntısı nedeniyle yakında tamamen kaldırılabileceğini belirtiyor. Bu durum, piyasada daha büyük kupürlere olan ihtiyacı artırsa da Merkez Bankası henüz yeni bir büyük banknot üretimine geçmedi.

MERKEZ BANKASI YENİ KUPÜR PLANLAMASI YAPMIYOR

Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, kupür kompozisyonuyla ilgili çalışmalar yaptıklarını ancak şu an yeni bir kupür çıkarma hazırlıkları olmadığını belirtti. Karahan, “Nakit dışı ödeme araçlarındaki gelişmeleri değerlendiriyoruz ve mevcut kupürlerle devam ediyoruz,” dedi.

GERİ DÖNÜŞÜMLÜ ATM’LER ÖNE ÇIKIYOR

Artan maliyetler ve küçük kupürlerin piyasadan çekilmesi, bankacılık sektörünü yeni çözümler aramaya yöneltti. Bankalar, yatırılan nakdi doğrudan para çekiminde kullanabilen geri dönüşümlü ATM’lere olan yatırımlarını artırdı. Bu tür ATM’ler, sık doldurma ihtiyacını azaltarak maliyetleri düşürse de diğer ATM’lere göre daha yüksek maliyetli bir alternatif olarak öne çıkıyor.