E-TİCARETTE DIŞ AÇIK ALARM VERİYOR

Türkiye’nin online dış ticaretinde denge bozuldu. 2024 yılında, yerli kartlarla yurtdışında yapılan alışveriş, yurtdışından Türkiye’ye yapılan alışverişi geride bırakarak ciddi bir açık oluşturdu.

 

Kısıtlamalara rağmen büyüyen açık dikkat çekiyor. Yerli kartlarla yapılan yurtdışı alışveriş tutarı 174 milyar TL’ye ulaştı.

ONLINE DIŞ TİCARETTE DENGE BOZULDU

Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre, 2024 yılının Ocak-Ekim döneminde Türkiye’nin e-ihracat ve e-ithalat rakamları arasındaki fark dikkat çekici seviyelere ulaştı. Yabancı kartlar ile yurtiçinden yapılan alışveriş 137 milyar TL’de kalırken, yerli kartlarla yurtdışından yapılan alışveriş 174 milyar TL oldu. Bu durum, Türkiye’nin online ticarette net ithalatçı konumuna geçtiğini gösteriyor.

ÇİNLİ OYUNCULAR PİYASAYI ETKİLİYOR

Pandemi sonrası hızla büyüyen online ticaret, özellikle Çinli platformların etkisiyle yeni bir boyut kazandı. Temu, Shein ve Aliexpress gibi devlerin sunduğu uygun fiyatlar ve hızlı kargo seçenekleri, tüketici davranışlarını değiştirdi. Bu durum, Türkiye gibi ülkelerde yerli oyuncuların pazar payını olumsuz etkilerken, hükümetleri yeni kısıtlamalara yöneltti.

Türkiye, 20 Ağustos’tan itibaren yurtdışından yapılan online alışverişlerde gümrük muafiyetini 150 Euro’dan 30 Euro’ya düşürdü. AB dışından yapılan alışverişlerde vergi oranını yüzde 30’dan 60’a çıkararak sert bir önlem aldı. Ancak bu düzenlemelere rağmen online e-ithalat artışı kontrol altına alınamadı.

VERİLER NE DİYOR?

BKM’nin verilerine göre, Türkiye’de yerli kartlarla yurtdışından yapılan alışverişin işlem sayısı bir yıl içinde yüzde 17 artarak 242 milyona yükseldi. Buna karşın yabancı kartlarla yurtiçinden yapılan alışveriş sayısı bir önceki yıl 32,6 milyonken, bu yıl 31 milyon seviyesine düştü. Ancak asıl fark, işlem hacimlerinde yaşandı. Yerli kartlarla yurtdışında yapılan alışveriş, geçen yılın 10 aylık dönemine göre yüzde 92 artarken, yabancı kartlarla Türkiye’de yapılan alışveriş artışı sadece yüzde 44’te kaldı.

HEDEFLER TUTMAYABİLİR

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, 2024 yılı sonunda e-ihracatta 8 milyar dolarlık hedefe ulaşmayı planladıklarını belirtmişti. Ancak, Ocak-Ekim döneminde Türkiye’nin e-ihracatının 4,16 milyar dolarda kaldığı göz önüne alındığında, bu hedefin gerçekleştirilmesi zor görünüyor.