E-TİCARETTE DENGE BOZULDU

Son beş yılda e-ticarette dış fazla veren Türkiye, 2024 yılında bu alanda ilk kez açık verdi. Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre, yerli kartlarla yurtdışından yapılan alışverişin toplam tutarı geçen yıl yüzde 40 artarak 217,9 milyar TL’ye (yaklaşık 6,65 milyar dolar) ulaştı. Buna karşılık, yabancıların Türkiye’den yaptığı kartlı alışveriş yüzde 38 artmasına rağmen 158,9 milyar TL’de (yaklaşık 4,84 milyar dolar) kaldı. Böylece Türkiye’nin e-ticarette dış açığı toplamda 1,8 milyar dolar oldu.

2018’den itibaren online dış ticarette fazla veren Türkiye, 2019’da 2,1 milyar dolar, 2021’de 1 milyar dolar, 2022’de ise 1,6 milyar dolar fazla vermişti. 2023 yılında ise e-ithalat ve e-ihracat dengelenmişti. Ancak 2024 yılında denge bozuldu ve Türkiye, ilk kez e-ticarette açık vermiş oldu.

TEMU’NUN ETKİSİ VE E-İTHALATTA ARTIŞ

Çin merkezli e-ticaret platformu Temu’nun Türkiye pazarına agresif girişi, e-ithalatın artmasında önemli bir rol oynadı. Uygun fiyat politikası, ücretsiz kargo avantajları ve hızlı sevkiyat seçenekleriyle tüketicilerin ilgisini çeken Temu, yurtdışından yapılan alışverişleri hızla artırdı.

2023 yılında 256 milyon olan yerli kartlarla yurtdışından yapılan işlem sayısı, 2024’te 297 milyonu aştı. Buna karşılık, yabancı kartlarla Türkiye’den yapılan alışveriş sayısı ise 40 milyondan 36 milyona geriledi. İşlem hacmi olarak bakıldığında e-ithalat işlemleri yüzde 16 artarken, e-ihracat işlemleri yüzde 8 azaldı.

ALINAN ÖNLEMLER YETERSİZ KALDI

Yurtdışından yapılan bireysel alışverişlere kısıtlama getiren birçok ülke gibi Türkiye de 2024 yılında çeşitli önlemler aldı. Ağustos ayında yurtdışından yapılan alışverişler için 150 Euro olan gümrüksüz alışveriş limiti 30 Euro’ya düşürüldü. Aynı zamanda vergi oranları da artırıldı.

• AB ülkelerinden yapılan alışverişlerde vergi oranı yüzde 18’den 30’a çıkarıldı.

• AB dışı ülkelerden yapılan alışverişlerde vergi oranı yüzde 30’dan 60’a yükseltildi.

• 30 Euro’luk limitin içine kargo ücreti de dahil edildi.

Ancak bu önlemler, e-ithalattaki yükselişi durdurmaya yetmedi. 2024 yılında yabancı kartlarla Türkiye’den yapılan harcamalar artsa da, yerli kartlarla yurtdışından yapılan alışverişlerin hızla yükselmesi nedeniyle Türkiye e-ticarette ilk kez dış açık verdi.