TÜRKİYE'DE E-İTHALAT, E-İHRACATI İKİYE KATLADI

Türkiye’nin dijital ticaret dengesinde 2024 yılında başlayan ithalat lehine eğilim, 2025’in ilk iki ayında daha da belirginleşti. Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre, Ocak-Şubat 2025 döneminde yabancı kartlarla yurtdışından yapılan online alışverişlerin toplam tutarı 43,8 milyar TL’ye ulaşırken, e-ihracatın değeri bunun yaklaşık yarısı seviyesinde kaldı.

E-ithalat, böylece e-ihracatın iki katına çıkarak dijital dış ticaretteki açığın artmasına neden oldu.

DİJİTAL TİCARETTE NET İTHALATÇI KONUMU SÜRDÜ

2024 yılında Türkiye, dijital dış ticarette ilk kez net ithalatçı konumuna geçmişti. Geçen yıl 217,9 milyar TL’lik e-ithalat gerçekleşirken, e-ihracat 158,9 milyar TL’de kalmıştı. Böylece toplam 59 milyar TL’lik bir dijital dış ticaret açığı oluşmuştu. Bu eğilim, 2025’in ilk iki ayında da devam etti.

İthalatın artışında Çin merkezli e-ticaret siteleri Temu ve Shein’in etkili pazarlama ve fiyatlama stratejileri ön plana çıktı. Bu sitelerin sunduğu düşük fiyatlı ürünler, özellikle tekstil ve elektronik alanlarında Türkiye pazarına yoğun giriş sağladı.

GÜMRÜK MUAFİYETİ AZALTILDI, VERGİLER ARTIRILDI

Artan e-ithalat karşısında hükümet tarafından çeşitli yasal düzenlemeler devreye alındı. 2024 ortasında yurt dışından gümrüksüz alışveriş limiti 150 Euro’dan 30 Euro’ya düşürüldü. Aynı dönemde Avrupa Birliği ülkelerinden gelen siparişlerde gümrük vergisi yüzde 30’a, diğer ülkelerden gelen siparişlerde ise yüzde 60’a çıkarıldı.

Kasım 2024’te alınan karar doğrultusunda, ürün fiyatına kargo ücretinin de dahil edilmesi zorunlu hale getirildi. Aralık ayında yeni üst limit 27 Euro olarak belirlendi. 1 Nisan 2025 itibarıyla yürürlüğe giren E-Ticaret Yönetmeliği ile birlikte, yurtdışından satılan ürünlerin güvenlik, içerik şeffaflığı ve tüketici bilgilendirmesi konularında yeni yükümlülükler getirildi. Aynı yönetmelikle, Türkiye'de satış yapan yabancı e-ticaret siteleri için yerel temsilcilik açma zorunluluğu da devreye girdi.

YERLİ SATIŞÇILAR DESTEKLENİYOR

Yerli e-ticaret platformlarını ve küçük satıcıları desteklemek amacıyla çeşitli kolaylıklar da sağlandı. Bireysel satıcıların kimlik bilgilerinin kamuya açık olarak gösterilmesi zorunluluğu kaldırılırken, aracı platformlara bildirme zorunluluğu getirildi. Küçük işletmelerin faaliyetlerini kolaylaştırmak için Kayıtlı Elektronik Posta (KEP) adresi zorunluluğu da kaldırıldı.

Denetimler sıkılaştırılırken, özellikle gümrük geçiş sürecinde ürün beyanı ve etiketleme kontrolleri artırıldı.

TEMU’NUN GELECEĞİ BELİRSİZ

E-ithalatta yüzde 80’e yakın pazar payına sahip olan Çin merkezli Temu, Türkiye’de 10 milyonu aşan kullanıcı sayısıyla dikkat çekiyor. Günlük aktif kullanıcı sayısı 1,4 milyonu bulan platform, kasım ayı itibarıyla erişim bazında Türkiye’de en çok ziyaret edilen üçüncü e-ticaret platformu konumuna ulaştı.

Ancak, 1 Nisan 2025 itibarıyla yürürlüğe giren yeni yönetmelik kapsamında, Türkiye’de faaliyet göstermek isteyen yabancı e-ticaret sitelerinin yerel temsilcilik açmaları zorunlu hale geldi. Bu şartı henüz yerine getirmeyen Temu’nun Türkiye’deki faaliyetleri tehlikeye girebilir. Temsilcilik açmaması durumunda Temu’nun Türkiye'de erişime kapatılması gündeme gelebilir.

Bu durum, dijital ticaret dengesinde e-ihracatın yeniden güç kazanabileceği bir süreci de beraberinde getirebilir.