DENİZLİ TÜRKİYE ORTALAMASINDAN İYİ

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Yoksulluk ve Yaşam Koşulları İstatistikleri 2025 verilerini açıkladı. Bir önceki takvim yılı olan 2024 yılını referans alan Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması 2025 hesaplamalarında hanehalkı gelirleri; hanehalkı büyüklüğü ve kompozisyonu dikkate alınarak eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine dönüştürülüyor.

GÖRELİ YOKSULLUK ORANI YÜZDE 13

Toplumun genel düzeyine göre belirli bir sınırın altında gelire sahip olan bireyler göreli anlamda yoksul sayılırken, eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50'si dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre, yoksulluk oranı 2025 yılında 0,6 puan azalarak yüzde 13,0 oldu. Araştırmada, medyan gelirin yüzde 40, 60 ve 70’i dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre hesaplanan yoksulluk oranı ile bir önceki yıla göre azalışlarına da yer verildi.

EN DÜŞÜK YOKSULLUK ORANI ÇEKİRDEK AİLE BULUNMAYAN HANELERDE

Hanehalkı tipine göre eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50'si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranlarına bakıldığında; çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarında yoksulluk oranı bir önceki yıla göre 6,9 puan azalarak yüzde 3,9 olarak gerçekleşti.  Tek kişilik hanehalklarında ise 1,1 puan azalarak yüzde 5,4 oldu. En az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanehalklarının yoksulluk oranı 0,4 puan azalarak yüzde 17,5, tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının yoksulluk oranı ise 0,5 puan azalarak yüzde 12,9 oldu.

EN YÜKSEK YOKSULLUK ORANI OKUL BİTİRMEYENLERDE

Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50'si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranına göre; bir okul bitirmeyenlerin yüzde 23,8'i, lise altı eğitimlilerin yüzde 13,0'ı, lise ve dengi okul mezunlarının ise yüzde 7,5'i yoksul olarak hesaplandı. Yükseköğretim mezunları ise yüzde 2,5 ile en düşük yoksulluk oranına sahip grup oldu.

MADDİ VE SOSYAL YOKSUNLUK ORANI YÜZDE 11,9 OLDU

Maddi ve sosyal yoksunluk oranı hesabında hane düzeyinde sorgulanan değişkenler; otomobil sahipliği, ekonomik olarak beklenmedik harcamaları yapabilme, evden uzakta bir haftalık tatil masrafını karşılayabilme, kira, konut kredisi ve faizli borçları ödeyebilme, iki günde bir et, tavuk, balık içeren yemek yiyebilme, evin ısınma ihtiyacını karşılayabilme ve mobilyaları eskidiğinde değiştirebilme durumu olup, bu oran için fert düzeyinde toplanan değişkenler ise; eskimiş giysileri yerine yenisini alabilme, düzgün iki çift ayakkabıya sahip olabilme, ayda en az bir kez tanıdıkları ile toplanabilme, ücretli boş zaman faaliyetlerine katılabilme, kendini iyi hissetmek için bir miktar para harcayabilme ve kişisel amaçlı kullanım için internet sahipliği olarak belirlendi. Belirtilen bu on üç maddenin en az yedisini ekonomik nedenlerle karşılayamayanların oranı olarak tanımlanan maddi ve sosyal yoksunluk oranı; 2024 yılında yüzde 13,3 iken 2025 yılı sonuçlarında 1,4 puan azalarak yüzde 11,9 olarak tahmin edildi.

SÜREKLİ YOKSULLUK ORANI YÜZDE 13,6

Dört yıllık panel veri kullanılarak hesaplanan sürekli yoksulluk oranı, eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 60'ına göre son yılda ve aynı zamanda önceki üç yıldan en az ikisinde de yoksul olan fertleri kapsamaktadır. Buna göre, 2025 yılı sonuçlarına göre sürekli yoksulluk oranı bir önceki yıla göre 0,1 puan azarak yüzde 13,6 oldu.

GÖRELİ YOKSULLUK ORANI EN DÜŞÜK TRC2 (ŞANLIURFA, DİYARBAKIR)

İBBS 2. Düzey bölgelerinin her biri için eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50'sine göre hesaplanan yoksulluk sınırına göre, gelire dayalı göreli yoksulluk oranının en yüksek olduğu bölgeler; yüzde 14,5 ile TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli), yüzde 14,3 ile TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop) oldu.

Göreli yoksulluk oranı en düşük olan İBBS 2. Düzey bölgeleri ise yüzde 4,6 ile TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır), yüzde 6,3 ile TRB1 (Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli) oldu.

DENİZLİ’NİN DURUMU

Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine göre göreli yoksul sayıları ve yoksulluk oranları incelendiğinde, Denizli’nin de aralarında bulunduğu TR32 (Aydın, Denizli, Muğla)’de, medyan gelirin yüzde 50'sine göre göreli yoksulluk oranı yüzde 10,1 olarak hesaplandı. 2024’te bu oran yüzde 8,1’di.

Medyan gelirin yüzde 50'sine göre yoksulluk sınırı TR32 (Aydın, Denizli, Muğla)’de 128 bin 420 lira olurken, 2024’te bu miktarın 72 433 lira olduğu görüldü. İBBS 2. Düzey bölgeleri olarak TR32 (Aydın, Denizli, Muğla)’de yoksul kişi sayısı 329 bin olurken, bir önceki yıl 263 olarak hesaplandı.

NÜFUSUN YÜZDE 3,9'U DÖRT YIL BOYUNCA YOKSULLUKTAN ÇIKAMADI

Dört yıllık panel veri kullanılarak medyan gelirin yüzde 50'sine göre hesaplanan yoksullukta kalma süresi incelendiğinde, dört yıl boyunca (panel süresince) fertlerin yüzde 10,3'ü bir yıl, yüzde 6,8'i iki yıl, yüzde 4,1'i üç yıl, yüzde 3,9'u ise dört yıl yoksullukta kaldı. Nüfusun yüzde 75,0'ı ise dört yıl boyunca hiç yoksulluk sınırının altında kalmadı.

NÜFUSUN YÜZDE 28,8'İ PROBLEMLERLE YAŞIYOR

Kurumsal olmayan nüfusun yüzde 28,8'i sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçeveleri vb. problemler yaşarken yüzde 27,9'u konutunda izolasyondan dolayı ısınma sorunu, yüzde 22,1'i trafik veya endüstrinin neden olduğu hava kirliliği, çevre kirliliği veya diğer çevresel sorunlarla karşılaştı.

TAKSİT ÖDEMESİ VEYA BORCU OLANLARIN ORANI

Geçen yıla göre konut alımı ve konut masrafları dışında borç veya taksit ödemesi olanların oranı 0,4 puan azalarak yüzde 56,4 oldu. Nüfusun yüzde 5,0'ına bu ödemeler yük getirmezken yüzde 37,7'sine biraz yük getirdi, yüzde 13,7'sine ise çok yük getirdi. Konut masraflarının çok yük getirdiği hanelerin oranı 0,7 puan azalarak yüzde 12,9 olurken, bu masrafların biraz yük getirdiği hanelerin oranı 0,6 puan artarak yüzde 71,8 oldu. Konut masraflarının yük getirmediğini belirten hanelerin oranı geçen yıla göre 0,1 puan artış ile yüzde 15,3 olarak hesaplandı.

Fertlerin yüzde 50,5'i evden uzakta bir haftalık tatil masraflarını, yüzde 35,1'i iki günde bir et, tavuk ya da balık içeren yemek masrafını, yüzde 25,1'i beklenmedik harcamaları, yüzde 19,6'sı evin ısınma ihtiyacını, yüzde 58,0'ı ise eskimiş mobilyaların yenilenmesini ekonomik olarak karşılayamadığını beyan etti.

KENDİLERİNE AİT BİR KONUTTA YAŞAYANLARIN ORANI

Oturulan konuta sahip olanların oranı geçen yıla göre 1,0 puan artarak 2025 yılında yüzde 57,1 olarak hesaplanırken, kirada oturanların oranı yüzde 27,0, lojmanda oturanların oranı yüzde 0,9, kendi konutunda oturmayıp kira ödemeyenlerin oranı ise yüzde 15,0 oldu.