SEKTÖRDEN İKİNCİ EL UYARISI

Otomotiv piyasasında 2023'te alıcı ilgisinin ithal elektrikli otomobiller başta olmak üzere sıfır araca yönelmesi bu alanda canlılığı artırırken, piyasaya yeni girecek ithal elektrikli otomobillerin beklenmesinin de etkisiyle ikinci elde devirler hız kesti. Çoğu alıcının mevcut aracını satarak sıfır araç alımına yönelmesi ikinci elde arzı büyütürken, talebin sıfıra kayması ikinci el piyasayı daralttı. İkinci elde kesintisiz düşüş süreci aralık ile birlikte dört aya ulaştı. Sıfır otomotiv piyasasında canlılık - ikinci el piyasada kan kaybı şeklindeki trend, aralık ayında daha da netleşti ve 2023'e damgasını vurdu. İkinci elde düşüşler son aylarda kronik hale gelirken, sıfır araç piyasası yılı görece yüksek artışla kapattı.

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı motorlu taşıt piyasalarına ilişkin verilere göre, yılın tümünde satılan ve trafiğe kaydedilen toplam sıfır araç sayısı önceki yıla göre yüzde 80,3 artışla 2 milyon 290 bin 280 adede ulaştı. Bunun 945 bin 768'ini, önceki yıla göre sayıları yüzde 67 artan otomobiller oluşturdu.

İKİNCİ ELDE DÜŞÜŞ

İkinci el taşıt piyasasında aralık, yılın en kötü ayı oldu. Noter devriyle yapılan satışlar önceki yılın aynı ayına göre otomobillerde yüzde 27,9, toplamda yüzde 24,2 düştü. Aylık bazda ikinci elde 551 bin 244 otomobilin devri yapılırken, satılan toplam araç sayısı da 838 bin 871 adet oldu. 2023'ün tamamında ikinci el taşıt piyasasında noterler kanalıyla devirler, 6 milyon 964 bin 700'ü otomobillerde olmak üzere toplam 10 milyon 551 bin 762 adet düzeyinde gerçekleşti. İkinci elde devir sayısındaki yıllık artış 2022'ye göre otomobilde yüzde 8,9, toplamda yüzde 10,3 ile düşük kaldı.

TOPYEKUN TEDBİR ALINMALI

Motorlu Araç Satıcıları Federasyonu (MASFED) Genel Başkanı Aydın Erkoç, taşıt kredisi vadelerinin kısalığı-faizlerinin yüksekliği, döviz kuru belirsizliği gibi durumların genel olarak otomotiv piyasasını etkileyen faktörlerin başında geldiğini belirtirken, devam eden bölgesel savaşlar ve küresel istikrarsızlık süreçlerinin de 2024'te de sektörü olumsuz etkilemeye devam edeceğini kaydetti. Dünyada olduğu gibi Türkiye'de de yaşanan ekonomik sıkıntıların bazı tedbirleri zorunlu kıldığını ifade eden Erkoç, "Devam eden savaşlar, Filistin savaşının farklı bir yere evriliyor oluşu gibi nedenler de sektörü etkilemeye devam edecek. Topyekûn ülkece bazı tedbirleri almak gerek" dedi.

Son dönemde artan Çin ve Avrupa ülkeleri menşeli otomobillere yönelişin, ülke ekonomisi açısından cari açık başta olmak üzere sakıncalarına işaret eden Erkoç, "Önümüzdeki dönem Çin ve Avrupa araç savaşı olacak gibi görünüyor. Çin'den gelen araçlara bazı katı kurallar uygulanıyor ancak Avrupa'dan gelen araçlar da ithal, dolayısıyla haksız rekabet de olmamalı. Türkiye'de üretilen araçlar için bazı teşvik ve destekler sağlanabilir, bazı teşvikler de faydalı olabilir; ÖTV indirimi gibi" diye konuştu.

SIFIR YERİNE DÜŞÜK KM İKİNCİ EL ÖNERİSİ

İkinci el taşıt piyasasının sektör açısından önemine işaret eden Erkoç, "Burada ikinci el taşıt sektörü büyük önem taşıyor. Yeni bir politika izlenebilir. Sıfır otomobil yerine az kullanılmış ikinci el tercih edilebilir. Örneğin 80 bin kilometredeki aracı sıfırla değiştirmek yerine 30 bin kilometre daha az kullanılmış araçla değiştirilebilir. Bu konuda bazı teşvikler de faydalı olabilir. Ayrıca Ticaret Bakanlığımızın başlattığı uygulama sıkı kontrollerle devam etmeli, al-satçı tabir ettiğimiz merdiven altı vergi vermeyen, fiyatların da yükselmesine neden olan kayıt dışı kişiler takip edilerek cezalar da devam etmeli. Vergisini veren istihdam sağlayan meslek erbapları da bu haksız rekabete maruz kalmamalı" ifadelerine yer verdi.