KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ ESASLARI BELİRLENDİ

İşsizlik Sigortası Kanunu'na göre sigortalı sayılan kişileri hizmet akdine tabi olarak çalıştıran işverenin, genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz, genel salgın ile zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerini geçici olarak önemli ölçüde azaltması veya işyerinde faaliyeti tamamen veya kısmen geçici olarak durdurması hallerinde, sigortalılara kısa çalışma ödeneği (KÇÖ) ödenmesine ilişkin usul ve esasları düzenleyen "Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneğine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik" Resmi Gazete'de yayımlanırken, 30 Nisan 2011 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan "Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği Hakkında Yönetmelik" yürürlükten kaldırıldı.

Resmi Gazete’de 3 Şubat 2024’te yayımlanan 7495 sayılı kanunla KÇÖ’den yararlanma şartlarına genel salgın durumu da dahil edilirken, çalışma sürelerini geçici olarak azaltan veya faaliyetlerini durduran işletmelere, sigortalı işçi sayısını koruma şartıyla verilen KÇÖ şartları yeniden belirlendi. "Zorlayıcı sebep" tanımına "iş yerinin fiziken doğrudan olumsuz etkilendiği" ifadesi eklenen yeni yönetmeliğe göre, genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz, salgın gibi zorlayıcı sebeplerle işyerinde kısa çalışma yapılmasını talep eden işveren, Türkiye İş Kurumu'na talebini iletecek ve varsa toplu iş sözleşmesi tarafı işçi sendikasına yazılı olarak bildirimde bulunacak.

Kısa çalışma dönemi, kısa çalışma başlama tarihi dahil 3 ayı geçemeyecek. İşveren tarafından farklı tarihlerde aynı başvuru gerekçesiyle birden fazla kısa çalışma talebinde bulunulması halinde 3 aylık süre ilk talebin kısa çalışma başlangıç tarihinden itibaren hesaplanacak. Başvuruya konu kısa çalışma dönemi, işyeri için 4 haftadan az olamayacak. Başvuruda kısa çalışma uygulamasına tabi tutulacağı bildirilen sigortalılar için kısa çalışma dönemi, sigortalının iş sözleşmesinin sona ermesi, aynı işverene ait diğer iş yerine nakli veya iş sözleşmesinin askıya alınması durumları hariç 4 haftadan az olamayacak.

KÇÖ'NİN DURDURULACAĞI HALLER

Kısa çalışma ödenecek gün sayısı belirlenirken işverenler tarafından kısa çalışma bitiş tarihini izleyen ikinci ayın sonuna kadar yapılacak bildirimler esas alınacak. Kısa çalışma ödeneği alanların, kısa çalışmaya tabi tutulduğu iş yerinde iş sözleşmesinin sona ermesi, farklı iş yerine nakli, iş sözleşmesinin askıya alınması, yaşlılık aylığı almaya başlaması, herhangi bir sebeple silah altına alınması, herhangi bir kanundan doğan çalışma ödevi nedeniyle işinden ayrılması, tutuklanması, hüküm giymesi, yurt dışına çıkması, ölümü hallerinde söz konusu durumun gerçekleştiği tarih itibarıyla ödenekleri kesilecek veya durdurulacak. Geçici iş göremezlik raporu alınması durumunda da raporun başladığı tarih itibarıyla kısa çalışma ödeneği durdurulacak.

TALEBİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz, genel salgın ile dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlardan ileri gelen zorlayıcı sebeplerin varlığı, işçi ve işveren sendikaları konfederasyonlarının iddia etmesi ya da bu yönde kuvvetli emarenin bulunması halinde,  başvuru, Türkiye İş Kurumu Yönetim Kurulunca karara bağlanacak. Bu sebeplerden dolayı Yönetim Kurulunca alınmış bir karar bulunmuyorsa işverenlerce yapılan başvurular Kurum birimi tarafından reddedilecek.

İşyerinin fiziken doğrudan etkilendiği deprem, yangın, su baskını, heyelan, salgın hastalık, seferberlik ve benzeri durumlardan kaynaklanan zorlayıcı sebep gerekçesiyle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen geçici olarak durdurulmasına ilişkin kısa çalışma başvurularında Yönetim Kurulu kararı aranmayacak. Deprem, yangın, su baskını, heyelan, salgın hastalık, seferberlik ve benzeri durumlar gerekçesiyle yapılan başvurulardan işyerinin fiziken doğrudan etkilenmediği ancak nakit darlığı, ödeme güçlüğü, pazar daralması ve stok artışı gibi sebeplerle dolaylı olarak etkilendiği gerekçesiyle yapılan başvurular Kurum birimi tarafından reddedilecek.

KÇÖ'DEN KİMLER YARARLANACAK?

Kısa Çalışma Ödeneği’nden yararlanmak için gereken son 3 yılda 600 gün prim ödeme şartını 450’e güne düşürüldü. Sigortalı, kısa çalışma başlama tarihinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olması ve son üç yılda en az 450 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olması halinde KÇÖ'den yararlanabilecek. Günlük kısa çalışma ödeneğinin miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde 150’sini geçmemek üzere, sigortalının son 12 aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde 60’ı düzeyinde olacak. KÇÖ ödeme süresi 3 aşı aşamayacak.