YOKSUL AİLELER EĞİTİME PARA AYIRAMIYOR

Türkiye’de hanelerin gelir düzeyi, çocukların eğitimi için yapılan harcamalarda belirleyici rol oynuyor. TÜİK verilerine göre, artan enflasyona rağmen yoksul ailelerin eğitime ayırdığı pay düşerken, zengin ailelerin farkı açtığı gözlemleniyor.

ENFLASYON EĞİTİM HARCAMALARINI ETKİLİYOR

Son yıllarda artan enflasyon, ailelerin eğitim için ayırdığı bütçeyi olumsuz etkiledi. Yüksek gelirli aileler eğitime daha fazla kaynak ayırırken, düşük gelirli aileler için bu pay giderek azalıyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve ekonomim.com verilerine göre, özellikle yoksul ailelerde eğitime ayrılan pay gelirden yüzde 0,5’i aşmıyor. Buna karşın en yüksek gelir grubunda dahi 2019 sonrasında eğitime ayrılan payın yüzde 4’ten yüzde 1,5’e düştüğü görülüyor.

TÜİK verilerine göre, hanehalkı tüketim harcamalarında, özellikle alt gelir gruplarının eğitime ayırdığı pay, temel ihtiyaçlar olan gıda ve konut harcamaları nedeniyle oldukça düşük seviyede kalıyor. Gelir seviyesi arttıkça eğitim için yapılan harcamalar artıyor, ancak bu dahi enflasyon karşısında eriyor.

HANENİN BÜYÜKLÜĞÜ EĞİTİM HARCAMASINI BELİRLİYOR

Eğitim harcamaları, hanehalkının büyüklüğüne göre de değişiklik gösteriyor. Verilere göre, en fazla eğitim harcaması yapan grup 4 kişilik aileler. Onları 5 ve 3 kişilik haneler takip ederken, en az harcama yapan gruplar ise 1 ve 2 kişilik aileler. Bu grupta genellikle çocuk bulunmadığı için eğitim harcamaları düşük seviyede kalıyor.

Buna karşın 6-7 kişilik kalabalık ailelerde de eğitime yapılan harcamalar oldukça düşük seviyelerde kalıyor. Özellikle kalabalık ailelerde temel ihtiyaçların karşılanması daha öncelikli olduğu için eğitim harcamalarına yeterli kaynak ayrılamıyor.

ÇEKİRDEK AİLELERDE EĞİTİME DAHA FAZLA BÜTÇE AYRILIYOR

Eğitim harcamalarının en yüksek olduğu grup ise çekirdek ailelerden oluşuyor. Tek ebeveynli ailelerde de eğitim harcamalarının daha önce yüksek olduğu görülse de son yıllarda bu grupta da düşüş yaşandığı gözlemleniyor. Özellikle çekirdek aile yapısına sahip evlerde eğitim için daha fazla bütçe ayrılırken, öğrenci evlerinde de toplu harcamaların yüksek olması dikkat çekiyor.

ARTAN HARCAMALAR, AZALAN PAY

Hanehalkı tüketim harcamalarında eğitime yapılan harcama miktarı 2018-2023 yılları arasında önemli ölçüde artmış olsa da, toplam harcamalar içindeki payı düşüş göstermeye devam ediyor. 2018 yılında ortalama 101 TL olan aylık eğitim harcaması, 2023 yılında 255 TL'ye çıkmış durumda. Ancak bu artış, enflasyon karşısında yeterli olmuyor ve eğitime ayrılan toplam pay sürekli olarak azalıyor.