ANTİK KENTTE YAPILAŞMAYA İZİN YOK

Mimarlar Odası’nı hukuk mücadelesi; UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alan, birinci derece arkeolojik ve birinci derece doğal sit alanı olan Hierapolis Antik Kenti’nde ‘Dijital Deneyim Müzesi’ yapılması projesi ile başladı. Aydın Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu; KEP Dijital Müzecilik Firması’nın  antik kent içinde müze projesine izin vererek, Pamukkale’de yapılaşmanın önüne geçmek için 30 yıldır verilen mücadeleyi çöpe attı.

BİR GÜN İÇİNDE RAPOR ÇIKTI

Süreç firmanın müracaatı ile başladı. Denizli İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü konuyu önce Müze Müdürlüğü’ne havale etti. Müdürlük dosyayı bir raporla birlikte bölge kuruluna gönderdi. Aydın Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu konuyu hızla gündemine alarak, kendi bünyesindeki bir uzmanı rapor hazırlamakla görevlendirdi.

Rapor görevlendirmeden bir gün sonra tamamlandı ve kurul üç gün içinde toplanıp konuyu karara bağladı. Kurul, firmanın talep ettiği Hierapolis Müzesi’nin arkasında kalan 666 parsel yerine sit alanı içinde, antik havuzun yakınındaki 6 pafta 983 parselde dijital müze kurulmasına izin verdi.

MİMARLAR ODASI YARGIYA TAŞIDI

Mimarlar Odası Denizli Şubesi, projenin Pamukkale’de yapılaşmanın önünü açacağı gerekçesiyle kurul kararı hakkında yürütmeyi durdurma talebiyle Denizli 1. İdare Mahkemesi’ne başvurdu. Mahkeme yapılan yargılama sonunda bir karşı oyla ‘yürütmeyi durdurma talebinin reddi’ yönünde karar açıkladı.

Mimarlar Odası bu kez dosyayı İzmir Bölge İdare Mahkemesi’ne taşıdı. Yürütmenin durdurulmasının reddine yönelik Denizli 1. İdare Mahkemesi’nin kararı hakkında yürütmenin durdurulması ve Koruma Kurulunun Dijital Deneyim Müzesi’ne izin veren kararı hakkında yürütmenin durdurulması talep edildi.

4. İdari Dava Dairesi’nde görülen yargılamada mahkeme Denizli 1. İdare Mahkemesi’nin ‘yürütmenin durdurulması isteminin reddine’ ilişkin kararının kaldırılmasına, kurul kararı hakkında da ‘yürütmenin durdurulmasına’ karar verdi. Mimarlar Odası bu karar ile hukuk mücadelesini kazandı.

EVRENSEL DEĞERE SAHİP

4. İdari Dava Dairesi, Mimarlar Odası’nın yapılaşmanın önü açılacağı endişesini de haklı buldu, açıkça hukuka aykırılık tespit etti.

Dosya ‘Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’, mimari açıdan ve inşaat mühendisliği açısından ayrı ayrı değerlendirildi. Mahkeme heyeti ayrıca ‘Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun ilke kararlarına da atıfta bulunduğu bir gerekçe hazırladı. Kararda bölgenin hem doğal hem de kültürel miras bakımından istisnai evrensel değere sahip olduğu hatırlatıldı.

İŞTE KARARIN DETAYLARI

Yapılan değerlendirmede projenin kütle yoğunluğunu artıracağı, büyük bir yerleşim alanını kaplayacağı ifade edildi. Siluet olarak çevredeki diğer yapılarla uyum göstermeyen kütle oluşturacağı belirtildi. Zaten Hierapolis Arkeoloji Müzesi’nde fiziki olarak sergilenen eserlerin sergilendiği bu yapının mevcut işlevleri tekrar edeceği, mevcut arkeoloji müzesi ve eserlerin depolandığı açık alanların görünürlüğünü ve seyredilebilirliğini azaltacağı vurgulandı. Ayrıca kütle bütününde bina yüksekliklerinin siluetinin olumsuz etkileneceğini, antik su kanallarına doğrudan erişim rotasını ve algısını etkileyebilecek olması, projedeki yapının alan büyüklüğü ve içerik bakımından Yüksek Kurulun ilke kararları ile uyumlu olmadığı görüşü yer aldı.

Karar gerekçesinde ayrıca bölgede yapılaşmanın önünü açabileceği olasılığına da atıfta bulunularak; “Açıkça hukuka aykırılığı ortaya konan dava konusu işlemlerin uygulanması; akabinde tesis edilmesi olasılık dahilinde bulunan sıralı işlemlere istinaden Dünya Miras Listesine giren Pamukkale (Hierapolis) antik kentine, arkeolojik kazı dışında tarihi ve kültürel miras kalıntılarını bozucu fiziki müdahale yapılmasına neden olabileceğinden; telafisi güç ve imkansız zararlara da yol açacaktır” denildi.