TARIMDA HOLLANDA GERÇEĞİ VE ALINACAK DERSLER-2

Hollanda tarımını ele aldığımız yazıma kaldığım noktadan devam ediyorum. Hollanda ekonomisi daha çok hizmetler sektörüne dayanıyor. Sanayinin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’daki payı yüzde 18,1 seviyesinde. Hollanda imalat sanayi çoğunlukla küçük ve orta boy işletmeler ile az sayıda olan ancak piyasaları yönlendirebilecek kadar güçlü olan çokuluslu şirketlerden oluşuyor. İmalat sanayi, küçük firmalar da dahil, ihracata yönelik faaliyet gösteriyor. Üretim hacmi olarak gıda, içecek, kimya, kağıt ve matbaacılık, elektrikli makineler, makine ekipman, nakliye araçları sanayi kolları önde geliyor. Elektronik ve mikroçipler, ilaç sanayi, gen mühendisliği ve tıbbi cihazlar gelişen diğer sektörler.

Devlet-özel sektör-üniversite iş birliği

Teknolojik buluşların sanayide kullanımının yaygınlaştırılması için çok önemli olan “devlet- özel sektör-üniversite” iş birliğinin sağlandığı Hollanda’da bölgesel kalkınma öne çıkıyor. Bu amaçla bölgelerde çeşitli konularda (yiyecek ve gıda, su, nano teknoloji ve sistemleri, enerji, kimya) ihtisaslaşmış kümelenmeler oluşturuluyor. Hollanda’nın Gelderland eyaletinde yer alan Hollanda’nın Gıda Vadisi bölgesi, Avrupa’daki en yetkili tarım/gıda ve beslenme merkezlerinden biri. Gelişmiş tarım teknolojisi ve Wageningen Universitesi gibi üst düzey araştırma kurumları tarafından desteklenen Food Valley kümesi, Hollanda tarım/gıda endüstrisinde “Silikon Vadisi tarzı inovasyonu” ile küresel bir üne kavuşmuştur. Gıda Vadisi’nde 200 kadar tarım/gıda şirketi faaliyet gösteriyor.

Hollanda’nın Ortak Tarım Politikası Stratejik Planı

Avrupa Komisyonu, Ortak Tarım Politikası 2023-2027 dönemi raporunu kabul etti. Raporda Avrupa Birliği üyesi ülkelerin stratejik planlarını da onayladı. Hollanda’nın Avrupa Birliği Ortak Tarım Politikası (OTP)’nı ulusal düzeyde uygulamaya yönelik resmi olarak onaylanmış stratejisinde Hollanda tarım sektörü son derece üretken, modern, yenilikçi ve ihracat odaklı olarak nitelendiriliyor.

Strateji Planı’nda, süs bitkileri, süt ve yumurta, et, sebze ve meyve üretim değeri açısından en önemli sektörler olarak belirtilirken, Hollanda’daki arazilerin yaklaşık yüzde 66’sının tarım amaçlı kullanıldığı, ortalama çiftlik büyüklüğünün 32 hektar olduğu ve yaklaşık 51 bin çiftlik bulunduğu ifade ediliyor.

Çiftçi gelirinin büyük bölümü desteklerden sağlanıyor

Çiftçinin gelirinin diğer sektörlere göre yaklaşık yüzde 40 daha düşük olduğu belirtilen Stratejik Planda şu bilgilere yer veriliyor: “Gelir desteği OTP Planında önemli bir rol oynamaktadır. Pek çok Hollandalı çiftçi için OTP desteği gelirlerinin önemli bir kısmını oluşturuyor. Mali desteğin adil dağıtımı planın temel ekonomik hedeflerinden biridir;

Hollanda, parayı büyük çiftliklerden küçük ve orta ölçekli çiftliklere doğru yeniden dağıtmayı amaçlamaktadır. Dolayısıyla çiftçiler ilk 40 hektarda hektar başına daha fazla destek alacak. Plan aynı zamanda meyve ve sebze sektörüne de destek sağlayacak ve bu desteği esas olarak tanınmış üretici örgütlerinin yanı sıra arıcılık sektörüne de aktaracak. Plan, gelir sigortası kapsamında çiftçilerin ürünlerini olumsuz hava koşullarından korumak amacıyla her yıl 17,5 milyon Euro ayıracak. Bu, en azından çiftçilerin aşırı kuraklık veya sel nedeniyle hasatlarının kaybolması durumunda tazminat almalarına olanak tanıyacak. Üretici örgütleri, Hollanda meyve ve sebze sektörü için ürünlerin ticari değerinin ve kalitesinin artırılması açısından büyük önem taşıyor ve bunlara 1.800 tarım işletmesinin katılması bekleniyor.”

Genç çiftçilere destek

Genç çiftçilerin ve diğer girişimcilerin Hollanda’nın tarım sektörünün geleceğe hazır olması açısından önemine değinilen Stratejik Planda: “Tarımsal faaliyete başlamanın ve çiftlik edinmenin getireceği mali yük, Plan aracılığıyla destekler kurularak ve yatırımlara daha yüksek düzeyde destek sağlanarak desteklenecektir. Hollanda tarımının genç çiftçilere ihtiyacı var, bu nedenle plan tarım geçmişi olmayan gençleri de çekmeye çalışacak. Çiftlik kurma planıyla yaklaşık 3000 genç çiftçi desteklenecek. Hollanda’da hayvansal üretimin önemi dikkate alınarak, hayvan refahının iyileştirilmesi ve antimikrobiyal kullanımının azaltılması yönünde çabalar sürdürülecektir. Hollanda, tarımda ve kırsal alanlarda özel taraflarca uygulanan bilgi ve yeniliğin desteklenmesine yönelik iyi yapılandırılmış bir yaklaşıma sahiptir. Ancak bu yaklaşım, çiftçilerin yeni zorluklarla başa çıkmalarına yardımcı olmak için eğitim ve danışmanlık faaliyetleri sağlayan tarafsız bir danışmanlık sistemine dönüştürülecek.

İnovasyon, sürdürülebilir tarıma dönüşümde önemli bir rol oynamaktadır; bu nedenle Avrupa İnovasyon Ortaklığı (EIP) kapsamındakiler gibi inovasyon projeleri önemli bir rol oynayacak ve Plan tarafından desteklenecektir.” bilgisine yer verildi.

Özetle, işgücünün çok az bir bölümünün istihdam edildiği Hollanda tarım sektörü, yoğun teknoloji kullanımı, devlet-özel sektör-üniversite iş birliği ve gıda sanayinde sağlanan kümelenme ile dünyanın en fazla tarım ve gıda ürünü ihraç eden ikinci ülke konumundadır. Türkiye’nin Hollanda modelinden alacağı birçok ders var elbette. Özellikle ürün bazlı kümelenme, yıllardır çok konuşulmasına rağmen yeterince başarı elde edilemeyen devlet-özel sektör-üniversite iş birliği, tarımda teknoloji kullanımı, tarım – gıda sanayi entegrasyonu, katma değerli ürün üretimi ve benzeri konularda alınacak çok dersler var.

Hollanda’nın temel ekonomik verileri (2022)

Gayri Safi Yurt İçi Hasılası (GSYİH): 1 trilyon 10 milyar dolar

Büyüme (%): 4,3

Kişi Başına Milli Gelir: 57 milyar 428 milyon dolar

İşsizlik Oranı (%): 3,5

Tüketici enflasyonu (%): 11,6 (2023 yılı % 4)

Nüfus: 17,59 milyon