IŞINLA BENİ SCOTTY

Denizli’de Mimar Sinan Caddesi bitiminde 80’lerde çocukluğumun geçtiği Günbattı Mahallesi başlar. Daha doğrusu başlardı. Günbattı Mahallesi artık yok. Evler sokaklar var ama artık ismi Günbattı değil. Gençler burayı Akkonak Mahallesi olarak biliyor. 200 yıldan fazla geçmişi olan bir mahallenin ismini, hatırasını ve hafızasını, bir günde alınan karar ile yok ettiler ne yazık ki.

1651 Sokağın bitiminde şehir mola verir, kırsal yaşam başlardı biz çocuklar için. Zaraf Tarlası, Şibir’in Tarlası ve Semerci Tarlası ile çevrili alan ağaçları ve engebeli arazisi ile harika bir oyun alanı sağlardı mahalle çocuklarına. Burada koşturur, dallar üzerinde oynar ve hayaller kurardık. En önemli hayalim ise uzaylı olmak, süper güçlere sahip olmaktı. O yaşlarda başlamıştı bilim kurgu sevdam, Süpermen ve Voltran izlerken.

Bilim ve teknoloji günlük hayatta sürekli duyduğumuz kavramlar. Bu ikisi günlük hayatta işimizi kolaylaştıran yöntemler ve tekniklerdir. Belki de insanlık tarihinin en eski mesleğidir icat etmek ve icat çıkarmak. Günümüzde teknoloji ve bilim öyle hızlı gelişir hale gelmiş ki birkaç ay ıssız bir adaya düşsek döndüğümüzde muhtemelen birkaç yıl geride kalmış oluruz toplumdan.

Bilim kurgu ise yakın ya da uzak gelecekte olması muhtemel gelişmelerin teknoloji ve bilim ekseninde yazıya dökülmesi veya filme alınması. Öyle ki geçmişte bilim kurgu olarak gördüğümüz birçok olay günümüzde elle tutulur, gözle görülür hale gelmiştir.

Uzmanlar bilim kurgu tarihini 2. yüzyıla kadar götürürler. Fakat biz daha yakın tarihe bakalım. Erken modern çağda Jonathan Swift (Güliver'in Seyahatleri), Jules Verne, H. G. Wells, Isaac Asimov ve Mary Shelley ilk bilim kurgu yazarları olarak düşünülebilir.

Refik Halid Karay’ın 1921 tarihli “Hülya bu ya” öyküsü ve Cevat Şakir Kabaağaçlı’nın 1948 tarihli yazı dizisi “Büyük Kukuriko" adlı öyküsü, Türk Edebiyatı’nda bilimkurgu türünün ilk örnekleri olarak biliniyor. Yazı sonunda okuma ve izleme tavsiyesi bıraktım meraklıları için.

Hepimizin çocukluktan itibaren aşina olduğu birçok bilim kurgu terimi var. Bunların içinde en önemlisi zaman yolculuğudur bence. Benim de favorimdir. Zaman yolculuğu yapabilme fikri insana büyük hayaller sunduğu kadar önemli sorunlara da gebedir. Newton fiziğini kabul edersek zaman mutlak olduğu için zamanda yolculuk mümkün değildir. Görelilik teorisine göre ise meydana gelmiş ve gelecek olan her şey aslında var olduğu için gerekli koşullar sağlanırsa zaman yolculuğu mümkün olabilecektir. Daha teoride olamayan bir şeyin pratikte olmasına çok çok çok zaman var.

Biz daha olası hayallerimize ve yazımızın asıl konusu olan teleportasyona (teleportation) yani bildiğimiz ışınlanmaya bakalım. Cismin bir yerde çözümlenerek başka bir yere ışık hızıyla, belki de fotonlarla taşınması işlemi diye nitelendirebileceğimiz ışınlama zaman yolculuğuna göre daha makul ve olası görülmektedir. Işınlanmanın daha olası bir şekli ise bugün bile teknolojik olarak mümkün. Altta anlatıyorum, okumaya devam edelim.

Şöyle ki, günümüzde yapay zekâ, robotlar ve avatar (sanal kimlik) kullanımı ile ilgili kavramlar iyice yaygınlaştı. Normal bir insan her gün defalarca bu kelimelere maruz kalıyor. Sanal dünyada kullanılmakta olan avatarların, gerçek dünyaya da adapte edilmesi çok yakındır. Örneğin Elon Musk’ın zihin kontrolü ile ilgili çalışmaları her ne kadar insanları biraz ürkütse de bu durumu gerçek kılmaya aday.

Bruce Willis’in başrolünü oynadığı 2009 tarihli Bilim Kurgu filmi Suretler – Surrogates (https://tr.wikipedia.org/wiki/Suretler) tam da bu konuyu ele alıyor. Sağlıklı, güzel görünümlü ve uzaktan kumandalı makineler olan “suretler”, günlük hayatta insanların yerini almakta ve böylece insanların evlerinin rahat ve güvenli ortamından çıkmadan dışarıdaki hayatı yaşamalarına imkan tanımaktadır. Pratikte “suret” kullanarak günlük hayatta yer almanın birçok hasta ve engelli açısından büyük kolaylık sağlayacağını şuraya not olarak düşeyim.

Daha önemlisi ise ışınlanmanın “suretler” yardımıyla gerçekleşeceğidir. Çok da uzak olmayan bir zamanda insanoğlu başka gezegenlere seyahat edebilecek ve orada yerleşecek. Günümüzde aya veya yörüngeye yolculuk özel sektör gemileriyle sıradan hale geldi. Mutlak ki bu seyahatler çok pahalı olacak ve herkes bu seyahatleri gerçekleştiremeyecek. İşte bu noktada yeni dünyalara gitmek isteyenler için “suretler” devreye girecektir. Kişi başka bir gezegendeki “suretine” bağlanarak orada günlük hayatını, tatilini ya da işini kolaylıkla yapabilecek.

Dünyamız ile yeni dünya arasındaki fersah fersah uzaklık nedeniyle belli bir gecikmeyi göz önünde bulundurarak ışınlanmanın ancak bu şekilde mümkün olabileceğini düşünüyorum. İzleyip göreceğiz.. Ülke olarak her zamanki gibi takipteyiz.

*Z kuşağı bilmeyebilir. "Işınla beni Scotty", bilim kurgu dizisi Uzay Yolu’dan (Star Trek) popüler kültüre giren bir slogandır.

Okuyalım

Dune Serisi Frank Herbert
Cesur Yeni Dünya Aldous Huxley
Sürgün Gezegeni Ursula K. Le Guin
Zaman Makinesi H.G. Wells
2001: Bir Uzay Destanı Arthur C. Clarke
Ben, Robot Isaac Asimov
Frankenstein Mary Shelley
Fahrenheit 451 Ray Bradbury
Biz Yevgeni Zamyatin
Dünyaya Düşen Adam Walter Tevis

1984 George Orwell
Açlık Oyunları Suzanne Collins

Otostopçunun Galaksi Rehberi Douglas Adams

Android’ler Elektirikli Koyun Düşler mi? Philip K. Dick

Otomatik Portakal Anthony Burgess

Damızlık Kızın Öyküsü Margaret Atwood

Algernon’a Çiçekler Daniel Keyes

Arz’ın Merkezine Seyahat Jules Verne

Beni Asla Bırakma Kazuo Ishiguro

İzleyelim

Başlangıç (imdb 8,8)

Yıldızlararası (imdb 8,7)

Matrix Serisi (imdb 8,7)

Avengers Serisi (imdb 8,0)

Star Wars Serisi (imdb 8,6)

Avatar (imdb 7,9)

Geleceğe Dönüş (imdb 8,5)

Vol – E (imdb 8,4)

V For Vendetta (imdb 8,2)

Terminatör Serisi (imdb 8,6)

Mad Max Serisi (imdb 8,1)

Otomatik Portakal (imdb 8,3)

X Men Serisi (imdb 8,1)

Blade Runner (imdb 8,1)

Dune Serisi (imdb 8,0)

2001: Uzay Yolu Macerası (imdb 8,3)

Aşk (imdb 8,0)

12 Maymun (imdb 8,0)

Metropolis (imdb 8,3)

Stalker (imdb 8,1)