STİMÜLAN İLAÇLAR

Dikkat eksikliği… Eminim son dönemde siz de sık duymuşsunuzdur. “Benim kuzenin oğlunda dikkat eksikliği varmış. Ee çocuk sınava girecek, soruları anlayamıyor. Doktor ilaç yazmış.”  

Bu konu son dönemde hızla artan bir sorunun işaretçisi aslında. Biraz daha bilimsel konuşmak gerekirse, Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) çocuklar ve ergenlerde görülen bir nörogelişimsel bozukluk. 

İçeriğinde metilfenidat ve meşhur amfetaminler bulunan, adına stimülan denilen ilaçlarla tedavi ediliyor. Tam kontrol altında ve uygun dozlarda kullanılırsa tedavi ediyor fakat çizgi birazcık aşılırsa bağımlılık yapıyor. Sonuçta bileşiğinde amfetamin var. 

Beni tedirgin eden ise kimi ebeveynlerin böyle rahatsızlıkları çocuklarına hızla yakıştırmaları. Çocuklarının okuldaki ya da sosyal çevrelerindeki başarısızlıklarını bir hastalığa bağlama eğilimleri. Halbuki çocuklarıyla daha çok ilgilenseler, daha çok vakit geçirseler belki de bu belirtilerin hiçbiri görülmeyecek. 

Bir ilkokul öğretmenine, “Hocam çok ödev veriyorsunuz, kızımla vakit geçiremiyorum.” dediğimde bana, “Çocuğunun iyi yetişmesinden ziyade ödevlerine odaklanan çok ebeveyn var. Ödev vermezsek çocuklarıyla ilgilenmiyorlar.” demişti.

Tabi burda suç sadece ebeveynlerde değil. Kimi psikiyatristler de kliniğine gelen hastaların ilaç beklentisinde olduğunu bildiği için önce dikkat eksikliği tanısını ardından da stimülan ilaçları yapıştırıyor. Hani bir dönem el kadar bebelere antidepresan veriyorlardı ya, aynı tarife.

Elbette ki gerçekten bu rahatsızlığı yaşayan çocukları ve onların iyi olması için her yolu denemeye hazır ebeveynleri tenzih ederim. 

Yaşı yetenler bilir, eskiden eczaneden aspirin alır gibi antibiyotik alırdık. Kafamıza göre kullanıp, vücudumuzdaki yararlı bakterileri katleder, bağışıklığımızı çökertirdik. Sonra bakanlık doğru bir uygulama ile antibiyotiği reçeteye bağladı, doktorları da gerek olmadıkça yazmamaları konusunda sert bir dille uyardı.   

Bakanlığın bu antidepresan ve dikkat eksikliği ilaçları konusunda da benzer hassasiyeti daha geç olmadan göstermesi gerekiyor. Hayatımıza yeni giren stimülan ilaçların uzun vadeli etkileri de henüz görülemedi. Keza Amerikan Psikiyatri Birliği’ne göre bu ilaçların uzun süreli etkileri ve ergenlik gibi kritik bir gelişim döneminde kullanımının sonuçları üzerine yeterli bilgi henüz mevcut değil.

Dünya tıp tarihi, mentollü sigaraların nefes darlığına iyi geldiği, civanın frengiyi tedavi ettiği, kafatasında açılan deliğin (lobotomi) baş ağrısını önlediği gibi ölümcül uygulamalara çokça tanık oldu.  Hamile kadınlara mide bulantısına iyi gelir diye yıllarca talidomit verdiler, binlerce çocuk kusurlu doğdu. Sağlığa iyi gelir diye radyum tedavisi uyguladılar, insanlar patır patır kanser oldu. 

Sonuç olarak tavsiyem, çocuğunuzda bu tip belirtiler olduğunu düşünüyorsanız, elbette ki doktora götürün, stimülan ilaçların olası tehlikelerinin farkında olun ve tek doktorla yetinmeyin.