‘SANAYİCİYİ FEDA ETTİNİZ’

CHP Denizli Milletvekili ve TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Üyesi Şeref Arpacı, Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan’ın sunum yaptığı komisyon toplantısında terleten sorularıyla öne çıktı.

Karahan’ın küresel ekonomi, makro ekonomik görünüm, para politikaları ve genel değerlendirmeler konularındaki sunumu ile milletvekilleri bilgilendirildi.

Toplantıda söz alan Arpacı, Karahan’a hitaben “Umarım Merkez Bankası eski bağımsızlık ve kurumsallığını sizinle sürdürür” temennisinde bulundu.

Cevabını bulamadıkları sorular olduğunu söyleyen Arpacı, ”Merkez Bankası gibi güzide bir kurumumuzun sunumu dinledikten sonra siyaset yapmayı burada hiç kimse istemez. Fakat öyle bir ekonomik ilerleyiş var ki; söylemeden de geçemiyoruz. Özellikle Mağfi Eğilmez’in çok sevdiğim bir sözü var ‘Ekonomi politikamız yok, politika ekonomimiz var’ diye… Siyasete bağlı ekonomi yapıyor gibi hükümet. O nedenle de biz burada ne yazık ki sizlere teknik meselelerden çok biraz daha siyaseten konuşmak zorunda kalıyoruz. Çünkü cevabını bulamadığımız sorular var, faiz neden yüzde 50? Enflasyonun yüzde 85, üretici enflasyonunun yüzde 150 olduğu dönemde sizi faizi yüzde 8'den yüzde 50'ye kadar getirip orada tutan şey neydi?” ifadelerini kullandı.

NE KADAR YOL KAT ETTİNİZ?

Faiz oranlarının yüzde 50 seviyesine ulaşmasının da gündeme geldiği toplantıda, Osman Cevdet Akçay’ın Şubat 2024’teki açıklamaları hatırlatıldı. Ağırlıklı ortalama fon maliyeti, mevduat faizi ve politika faizi arasındaki bağlantının kopmuş olduğu ifade edildi. Merkez Bankası’nın bu bağlantıları yeniden tesis etme noktasında ne kadar ilerlediğini sorgulayan Arpacı, “Şubat 2024'te Cevdet Bey açıklamalarında "settings"lerden bahsetmişti. Orada "ağırlıklı ortalama fon maliyeti ve mevduat faizi arasındaki link kopmuş" ifadesi, "politika faizi, enflasyon linki kopmuş" ifadesi, "faiz ve kur linki kopmuş" ifadeleri vardı. Yedi aydır bu bağlamda bu linklerin ihdası noktasında Merkez Bankamız ne kadar yol kat etti?” diye konuştu.

SANAYİCİ FEDA EDİLDİ

“2021 yılında yaşanan maliyet enflasyonu ve popülist politikaların sonuçları, sanayicilerin feda edildiği bir dönemdir” diye seslenen Arpacı sözlerini şöyle sürdürdü: “Bugünkü sunumunuzda da şunu gördüm, bu linkler tabii piyasada ve verilerde ihdas edilmiş gözüküyor ama neyi feda ettiğimizi de burada, sunumunuzda gördük. Burada feda edilen şey üzülerek söylüyorum sanayi üretimi ve sanayici oldu!Aslında bu sanayicinin ilk defa feda edildiği de değil. Eylül 2021 yılında dolar 8,5, politika faizi 19, reel faiz 21 seviyesindeydi, enflasyon 24'teydi. O gün enflasyonun 24 olduğu noktada faiz 19 yerine 21 olsaydı biz bugünlerde olur muyduk? Bence olmazdık.”

SADECE TALEP ENFLASYONU DEĞİL, BİRDE MALİYET ENFLASYONU VAR!

Toplantıdaki konuşmasında Şeref Arpacı, geçmişte uygulanan düşük faiz politikalarının sanayi üretimi üzerindeki olumsuz etkilerinden bahsederek şu ifadeleri kullandı:

*Hep talep enflasyonunu konuşuyoruz ama asıl yanlışlardan bir tanesi, bu ülkede maliyet enflasyonu yaratıldı. O yüzden sanayicinin ilk defa feda edilmediğini söylüyorum. O dönem popülist politikalar sebebiyle konutlara yapılmayan zamların tamamı sanayicinin üzerine yapıldı.

* Örneğin, enerji zamları! Doğal gaz fiyatı tam 12 kat arttı, elektrik fiyatı tam 8 kat arttı, işçilik maliyetleri 5 kat arttırıldı ve döviz baskılandı. 2001 yılındaki adı kur çıpası olan sistemden bugünün ne farkı var?

*O gün göz göre göre gelen ekonomik krizin bugün de eli kulağında olduğunu söylüyorum. Peki, önleminiz var mı Sayın Başkan? Bunu da sizden duymak istiyorum. Çünkü "carrytrade" olarak adlandırılan bir mevzu var.

* Döviz rezervlerimizin artması memnuniyet verici ama Hazine ve Maliye Bakanımızın şöyle bir iddiası oldu: "Biz dövize müdahale etmesek bugün döviz 25 lira olur" demişti. Tabii bu da "carrytrade" açısından muazzam bir bütçede delik oluştururdu.

* Bu doğru bir ifade değildi. Fakat öteki taraftan da diyorum ki: Merkez Bankamız bu kadar müdahale edeceğine sanayicinin ve ihracatçının döviz bozma zorunluluğunu kaldırsa sanayici dövizin düşmemesi konusunda daha iyi destek olur.