GÜNEY KORE’DE TARİHİ KARAR: DEVLET BAŞKANI YOON AZLEDİLDİ

SIKIYÖNETİM ANAYASAYA AYKIRI BULUNDU

Güney Kore Anayasa Mahkemesi, Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol’ün 3 Aralık 2024 tarihinde ilan ettiği sıkıyönetimin anayasaya aykırı olduğuna hükmederek, azledilmesine karar verdi. Mahkeme kararı, vekil başyargıç Moon Hyung-bae tarafından açıklandı. Kararda, sıkıyönetim kararının anayasada belirtilen "ulusal kriz" şartlarını taşımadığı ve bu nedenle hukuka aykırı olduğu belirtildi.

Ayrıca, Yoon'un bu kararın Ulusal Meclis tarafından reddedilmesini önlemek amacıyla orduyu devreye soktuğu, böylece kanunları ihlal ettiği vurgulandı. Moon, "Müdafinin kanunları ihlalinin sonuçlarının ağırlığı ve anayasal düzene olumsuz etkileri göz önüne alındığında, onu görevden alarak anayasayı korumanın sağlayacağı fayda, bir devlet başkanının görevden almasının sebep olacağı ulusal kayıplardan katbekat fazladır." dedi.

YENİ SEÇİMLER 60 GÜN İÇİNDE YAPILACAK

Mahkeme kararıyla birlikte Yoon derhal görevden alındı. Anayasa gereği, ülke 60 gün içinde yeni devlet başkanını seçmek üzere sandık başına gidecek. Kararın ardından Seul’de Devlet Başkanı Yoon’un muhalifleri sokaklarda kutlama yaptı.

SÜREÇ NASIL GELİŞTİ?

Yoon Suk Yeol, 3 Aralık 2024 gecesi televizyonda yaptığı konuşmada, muhalefeti “devlet karşıtı faaliyetlere karışmakla” suçlayarak sıkıyönetim ilan etmişti. Ancak bu karar, Ulusal Meclis tarafından yapılan oylamada reddedilmiş ve Bakanlar Kurulu’nun da onayıyla geri çekilmişti.

Ardından 14 Aralık 2024’te Ulusal Meclis’te yapılan oylamayla Yoon’un azli talep edilmiş ve Anayasa Mahkemesi kararına kadar görevden geçici olarak uzaklaştırılmıştı.

TUTUKLAMA VE YARGI SÜRECİ

Sıkıyönetim ilanı hakkında yürütülen adli soruşturma kapsamında Yoon, 15 Ocak 2025’te gözaltına alınarak ülke tarihinde gözaltına alınan ilk devlet başkanı olmuştu. 19 Ocak’ta “ayaklanmaya liderlik etmek” ve “görevi kötüye kullanmak” suçlamalarıyla tutuklanan Yoon hakkında, 26 Ocak’ta iddianame hazırlanmıştı. Ancak Seul Merkez Bölge Mahkemesi’nin kararıyla 8 Mart’ta serbest bırakılmış ve yargı süreci tutuksuz devam etmişti.

YERİNE BAŞBAKAN HAN VEKALET EDİYOR

Yoon’un görevden alınmasının ardından Devlet Başkanlığına vekalet eden Başbakan Han Duck-soo, televizyondan halka hitap ederek kamu düzeninin ve ulusal istikrarın korunacağını belirtti. Han, “Vekil Devlet Başkanı olarak, ulusal güvenlik ve dış ilişkilerde herhangi bir boşluk yaşanmamasını, ülkenin sağlam ve sarsılmaz bir güvenlik halini sürdürmesini sağlayacağım.” dedi.

Han ayrıca, ticaret anlaşmazlıkları gibi acil sorunlara karşı da hızlı ve etkin adımlar atacaklarını, vatandaşların güven içinde olması için tüm önlemlerin alınacağını vurguladı.

SİYASİ PARTİLERİN TEPKİLERİ

Yoon’u aday gösteren iktidardaki Halkın Gücü Partisi (PPP), Anayasa Mahkemesi kararını “saygıyla kabul ettiklerini” açıkladı. Ana muhalefetteki Demokratik Parti (DP) ise kararı “halkın zaferi” olarak değerlendirdi.

AZİL SÜRECİ NASIL İŞLİYOR?

Güney Kore yasalarına göre bir devlet başkanının görevden alınabilmesi için Ulusal Meclis’te üçte iki çoğunluk aranıyor. Bu oylamanın ardından dosya Anayasa Mahkemesi’ne gönderiliyor. Mahkeme, en az altı üyenin onayıyla azil kararını verebiliyor. Şu anda mahkemede sekiz yargıç görev yapıyor. Yoon, 2017’de görevden alınan eski Devlet Başkanı Park Geun-hye’den sonra görevden alınan ikinci Güney Kore lideri oldu.